کشت گندم
کشت گندم کاشت داشت و برداشت گندم
گندم گیاهی است از خانواده Poaceae و از جنس Tirticum.گندم جز مهمترین و با ارزش ترین
غلات همه ی کشورها است.گندم دو گونه وحشی و اهلی دارد.این گیاه گل آذین سنبله ای دارد.
سنبلچه گندم از ۲ گلوم و ۳ گلچه تشکیل شده است.دانه ها میان دو پوشینه بیرونی(لما) و
پوشینه درونی(پالئا) قرار گرفته است.گندم برگ های کم ع ض و نازکی دارد که زبانه های
کوچکی دارند. دانه گندم از پروتئین(۷۱۸ درصد)نشاسته(۶۰۷۰)سلولز یا فیبر خام(۲_۲/۵)چربی
(۲) درصد تشکیل شده است.دانه ها شکل های فیزیکی مختلفی دارند و رنگهایشان از بژ و
نخودی تا قرمز قهوه ای می باشد که به گندم های رنگ نخودی گندم سفید و به رنگ
قرمز قهوه ای گندم سرخ میگوند.دانه گندم شامل گیاهک،سبوس و آندوسپرم می باشد.
گیاهک
۵/۲ درصد وزن دانه را تشکیل می دهد که غنی از چربی و ویتامین ها مخصوصا ویتامین های
گروه B است.ویژگی خاصی که گیاهک داردمقدار بالای چربی است.چون چون جوانه از دانه
سهم کمی دارد در صد چربی موجود در دانه کم است.این بخش را معمولا برای تهیه آرد گندم
همراه سبوس جدا می کنند.
سبوس
پوسته دانع رو سبوس می گویند که همیشه در معرض آفتاب و هوا بوده و از تشعشعات نور
خورشید بهره می برد.سبوس حاوی ویتامین B،ویتامین E،پانتوتنیک اسید،آهن،منیزیم،
فسفر،پتاسیم،روی،مس،منگنز و سلنیوم است.
آندوسپرم
دارای دانه های نشاسته ای و مواد پروتئینی است.این دانه های نشاسته بوسیله گلوتن که
یکی از پروتئین های موجود در دانه است،بهم می چسبند.لایه ای از آندوسپرم زیر سبوس
قرار دارد که به آن آلورون میگویند.این لایه تک سلولی می باشد.آندوسپرم ۱۰_۱۵ درصد پروتئین
دارد و بخش زیادی از آن نشاسته است.
کاشت گندم
گندم را به روش های مختلفی کشت میکنند:نوادی،خطی یا فاروقی،کرتی،
کشت روی پشته های بلند
نواری:برای کاشت نواری از زمین های شیب دار استفاده کنید.در این زمین ها بخاطر شیب
مناسب درست کردن جویچه نیازی نیست.اگر شیب مناسب نباشد مرزهای بسیاری در زمین
ایجاد میشود و کشت مانند کشت کرتی میشود.
خطی:در این روش بعد از شخم، دیسک و هموار کردن زمین شروع به بذر پاشی میکنیم و بعد
از دستگاهای کشاورزی(فاروئر) برای درست کردن جوی با عرض و عمش کم استفاده میکنیم.
ممکن است موقع آبیاری حالت غرقابی ایجاد شود.
کرتی:این روش قدیمی و نامناسب است.معمولا از این روش به علت کوچک بودن زمین و شیب
نامناسب و آب کم در بعضی از مناطق استفاده میشود.در این روش پس از گاو آهن و دیسک
شروع به بذر پاشی میکنند و با دیسک آنها را زیر خاک میبرند.با استفاده از مرز بند،مرزهایی در
زمین درست میکنند که این کار مانع ورود ماشین آلات کشاورزی برای داشت و
برداشت میشود.
کشت روی پشته های بلند:این روش یکی از پیشرفته ترین روش های کاشت
گندم است.در این روش ۲ تا ۳ ردیف بذر را روی یک پشته بلتد و با عرض زیاد
می کارند.آب در جویچه ها قرار می گیرد و رطوبت به طور نشتی به بذر ها
انتقال داده می شود.خوبی این روش غرقاب نشدن بوته ها است.در این روش
قبل از کاشت بذر بعداز اینکه زمین آماده شد آبیاری می کنند تا علف های هرز
رشد کنند و آنها را از بین ببرند.بذر ها را روی پشته به صورت ردیفی با عمق
۸ تا ۱۲ سانتی متر می کارند.به علت کاشت بذر در عمق زیاد که رطوبت خاک
زیاد است حدود ۴۰ روز پس از کاشت زمین را آبیاری نمی کنند.
از برگه ضدعفونی بذر دیدن نمایید.
خاک گندم
خاک رسی و شنی با زهکشی خوب برای رشد گندم مناسب است عملکرد
گندم در شرایط دیم در خاکهای ریزبافت بیشتر است چون این خاکها آب را بهتر و
به مدت طولانی درون خود نگه می‌دارند. موقعی که کشاورز خودش به گیاه آب
می دهد گندم زیاد تحت تاثیر خاک قرار نمی‌گیرد. گندم نمی‌تواند در خاک خشک
جوانه بزند گندم ها را در پاییز و بهار می‌کارند. گندم های بهاره به خاطر ذخیره شدن
رطوبت زمستانه در خاک رطوبت مورد نیاز خود را دارند اما گندم های پاییزه رطوبت
کافی ندارند. گیاه برای جوانه زنی و رشد اولیه اگر رطوبت کافی را نداشته باشد
باعث میشود بذرها بپوسند یا دچار سرمازدگی بشوند.
آفات گندم
سن گندم ،زنگ گندم، سیاهک گندم، پوسیدگی جوانه و ریشه
سن گندم: بعد از ملخ یکی از خطرناکترین آفت است که زیان زیادی به گندم میزند.
تنها با خوردن شیره سلولی گیاه باعث پژمردگی آن می‌شوند.سن ها در دو مرحله
به گندم حمله می‌کند که مرحله اول در بهار است و شیره سلولی گیاه را
می خورند. مرحله دوم پوره ها پس از خروج از تخم، دانه ها را نیش می زنند و از
دانه ها تغذیه می کنند که سبب کوچک شدن دانه میشود. این حشره هنگام نیش
زدن دانه، آنزیم پروتئاژ را وارد آن کرده و پروتئین تجزیه میشود و گلوتن سیال و
آبکی می شود.
زنگ گندم
این آفت را قارچی به نام Puccinia پیچینیا بوجود می آورد. یکی از مهمترین
بیماری‌های گندم است که شامل زنگ ساقه و برگ، زنگ خطی و نواری میشود.
این قارچها استفاده گیاه در مصرف آب را کاهش می‌دهند و بافت های گیاه را خراب
میکنند و همچنین تعداد دانه های موجود در سنبله را کاهش می‌دهد.
سیاهک گندم
سیاهک جز بیماری های قارچی است که به صورت سیاهک آشکار، سیاهک برگ،
سیاهک پنهان معمولی و …ظاهر میشود.سیاهک پنهان مخرب ترین و مهم ترین
نوع سیاهک است که خسارات زیادی به گندم مخصوصاً گندم پاییزه وارد می کند.
پوسیدگی جوانه و ریشه
این بیماری نیز توسط قارچ ها بوجود می آیند که آسیب های زیادی به محصول
میزند.در قدیم با ضدعفونی بذر از این بیماری جلوگیری می کنن.اما امروزه از
سموم مخصوص استفاده می شود.
